[180] มะค่าโมง ( Afzelia xylocarpa) CAESALPINIACEAE มะค่าโมง, มะค่าใหญ่(กลาง); เขง, เบง(เขมร สุรินทร์); บิง(ชอง จันทบุรี); ปิ้น(ชาวบน นครราชสีมา); มะค่าหลวง, มะค่าหัวคำ(เหนือ)
|
ท้องที่ที่ขึ้น
ขึ้นในป่าเบญจพรรณชื้น และป่าดิบแล้ง ตามภาคต่างๆทั่วไป เว้นแต่ทางภาคใต้ |
ลักษณะทั่วไป
เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงประมาณ ๑๐-๑๘ เมตร ลำต้นแตกกิ่งต่ำ เรือนยอดแผ่กว้าง ตามลำต้นมักจะมีปุ่มปมตั้งแต่ขนาดเล็ก ถึงขนาดใหญ่ เปลือกสีเทา มีรูระบายอากาศกระจัดกระจาย กระพี้สีขาว หรือขาวอมเหลือง กิ่งอ่อนมีขนบางๆ ใบเป็นช่อ เรียงสลับกัน ช่อใบยาว ๑๘-๒๙ ซม. บนแกนช่อมีใบย่อยออกตรงกันข้ามกัน ๓-๕ คู่ ใบย่อยรูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้าง ๒-๕ ซม. ยาว ๔-๙ ซม. ปลายมน มักเว้าตื้นๆ ตรงกลางโคนมนหรือตัด ดอกออกเป็นช่อแตกแขนงที่ปลายกิ่ง ยาว ๕-๑๕ ซม. มีขนบางๆ ดอกสีแดงเรื่อๆ หรือแดงอมชมพู ผลเป็นฝักแบน รูปบรรทัดสั้นๆ กว้าง ๗-๑๐ ซม. ยาว ๑๒-๒๐ ซม.ผนังแข็งมาก หนาประมาณ ๕-๗ มม. ฝักแก่แตกออกเป็นสองซีก เมล็ดแก่สีดำ มีเยื่อหนา รูปถ้วย สีเหลืองสดหุ้มโคนเมล็ด |
ลักษณะเนื้อไม้
แก่นสีน้ำตาลอมเหลืองอ่อน ถึงเหลืองแก่ เสี้ยนค่อนข้างสน เนื้อหยาบ มีริ้วแทรก แข็ง เหนียว แข็งแรง และทนทาน เลื่อยค่อนข้างยาก ถ้าแห้งแล้วตบแต่งง่าย ขัดและชักเงาได้ดี |
ความถ่วงจำเพาะ
ประมาณ ๐.๘๕ (๑๐%) |
สกายสมบัติ
|
กลสมบัติ
เนื้อไม้มี ความแข็ง ประมาณ ๘๐๗ กก.
ความแข็งแรง ประมาณ ๑,๒๒๙ กก. / ตร.ซม.
ความดื้อ ประมาณ ๑๐๑,๗๐๐ กก. / ตร.ซม.
ความเหนียว ประมาณ ๓.๘๐ กก.-ม.
|
เคมีสมบัติ
|
ความทนทานตามธรรมชาติ
ตั้งแต่ ๖-๑๙ ปี เฉลี่ยประมาณ ๑๐.๗ ปี |
การอาบน้ำยาไม้
อาบน้ำยาได้ง่าย (ชั้นที่ ๒) |
ประโยชน์
ไม้ ใช้ทำเสา ทำไม้หมอนรองรางรถไฟ ใช้ในการก่อสร้างต่างๆ ทำเป็นพื้น รอด ตง และเครื่องบนได้ทนทานและแข็งแรงดี ทำเครื่องเรือนและไม้บุผนังที่สวยงาม ทำเรือใบเดินทะเล และไม้พื้นเรือ ทำไถ คราด ครก สาก กระเดื่อง ลูกหีบ ส่วนประกอบต่างๆของเกวียนและตัวถังรถ ใช้สำหรับกลึง แกะ สลัก ทำพานท้ายและรางปืน กลอง โทน รำมะนา ด้ามปากกา ปุ่มไม้มะค่ามีลวดลายสวยงามดีและราคาแพง ใช้ทำเครื่องเรือนและเครื่องใช้ชั้นสูง เนื้อไม้มีลักษณะคล้ายไม้หลุมพอ ควรใช้ร่วมกันได้ในการก่อสร้างต่างๆ
เปลือก ให้น้ำฝาดชนิด Pyrogallol และ Catechol
เมล็ด เนื้อในเมล็ดอ่อนใช้รับประทานเป็นอาหารได้
|