รักใหญ่

 

ยางรัก หรือมีชื่อสามัญว่า Lacquer varnish เป็นน้ำยางที่ได้จากต้นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ขึ้นอยู่เป็นหมู่ๆ ประปรายทั่วไปตามป่าเบญจพรรณ ที่ค่อนข้างแห้งแล้งและป่าแดงทางภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคใต้ตอนบน

ต้นรัก หรือ Lacquer Tree มืชื่อทางภาษาพฤกษศาสตร์ว่า Melanorrhoea usitata หรือในแต่ละภาคของประเทศเรียกต่างๆ กัน ดังนี้

• ภาคกลาง เรียก รักใหญ่ รักน้ำเกลี้ยง และรัก
• ภาคเหนือ เรียก ฮักหลวง ฮัก
• ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรียก น้ำเกลี้ยง
• ภาคตะวันตก (กระเหรี่ยง, กาญจนบุรี) เรียก ซู
• ภาคใต้ เรียก รัก

ยางรัก (MELANORRHOEA) ได้จากการเจาะหรือกรีดจากต้นรัก ยางรักได้ใหม่ๆ จากต้นมีสีหม่นๆ ถ้าทิ้งไว้นานประมาณ ๗ –๑๐ วัน จะเป็นสีเทาและกลายเป็นสีดำได้ (รักพม่าเมื่อแรกกรีดยางออกสีเหลืองหม่น แล้วกลายเป็นสีน้ำตาล, พม่าเรียกยางรักว่า THET–TSE, KHEN)

คุณสมบัติของยางรัก โดยเฉพาะนำมาใช้ทางผลิตภัณฑ์ต่างๆ ในประเทศไทย ที่ได้ใช้มาแต่ก่อนนั้น ใช้ทาไม้และวัสดุต่างๆ เพื่อรักษาผิวให้คงทน ทารองพื้นภาชนะและครุภัณฑ์ต่างๆ ทากระดาษ ผ้ากันน้ำซึม ทาหรือเช็ดเพื่อปิดทองในงานประณีตศิลป และงานหัตถศิลป ฯลฯ