หากผู้ใดที่อยู่ในวงการปลูกป่าไม่รู้จักสวนป่า CDM ก็นับว่ากำลังตกยุกแล้ว แต่ถ้าเริ่มสนใจเกี่ยวกับการปลูกป่าเพื่อคาร์บอนเครดิตบ้างก็นับว่าพอจะอ่านบทความต่อไปนี้ได้

การปลูกป่าตามกลไก CDM หรือ กลไกการพัฒนาที่สะอาด (Clean Development Mechanism, CDM) เป็นกลไกภายใต้พิธีสารเกียวโต (Kyoto Protocol) ของกรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change, UNFCCC)

โดยสมาชิกได้ลงนามรับรองตามกรอบอนุสัญญาฯ นี้ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2535 (1992) ที่กรุงนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐอเมริกา และได้นำเนื้อหาไปใช้ในการประชุมสิ่งแวดล้อมโลก (Earth Summit) ว่าด้วยแผนปฏิบัติการที่ 21 (Agenda 21) ที่กรุงริโอ เดอ จาเนโร  ประเทศบราซิล เมื่อปี 2535 (1992)

วัตถุประสงค์ของกรอบอนุสัญญาฯ ก็คือ การรักษาเสถียรภาพ (stabilization) ด้านความหนาแน่นของก๊าซเรือนกระจกในระดับที่ไม่ก่อให้เกิดอันตรายแก่ภูมิอากาศโลก ทำให้ระบบภูมิอากาศโลกสามารถปรับตัวได้เองตามธรรมชาติ และเพื่อมิให้เป็นการกระทบกระเทือนต่อกระบวนการผลิตอาหาร และส่งเสริมให้การพัฒนาทางเศรษฐกิจของโลกดำเนินไปได้อย่างยั่งยืน

โดยสาระสำคัญของกรอบอนุสัญญาฯ นั้น มุ่งสร้างความตระหนักแก่มนุษยชาติถึงความสำคัญของการลดผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศร่วมกัน โดยสาเหตุของการเพิ่มปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่สูงขึ้นนั้น เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ทั้งสิ้น ซึ่งทำให้เกิดปรากฎการณ์เรือนกระจกและส่งผลต่อระบบธรรมชาติและมวลมนุษย์

นอกจากนี้ยังสร้างความตระหนักว่า การเพิ่มขึ้นของกาซนั้นส่วนใหญ่เกิดจากกิจกรรมของประเทศที่พัฒนาแล้วเป็นส่วนใหญ่ และนอกจากนี้ ประเทศที่กำลังพัฒนาซึ่งพบว่ายังมีปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่อหัวน้อยอยู่นั้น แต่ถ้าหากปล่อยให้มีการพัฒนาอย่างไร้ขอบเขตมากขึ้นต่อไป ก็ย่อมส่งผลต่อปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเพิ่มมากขึ้นไปด้วย

ประเทศที่พัฒนาแล้วซึ่งอยู่ใน List ของ Annex 1 นั้น จะสามารถทำการซื้อขายเครดิตในการปลดปล่อยกาซเรือนกระจก(Emission Trading, ET) หรือโดยช่วยเหลือกันเองในรูปของ Joint Implementation (JI) ก็ได้ หรือหากจะซื้อขายคาร์บอนกับประเทศที่กำลังพัฒนาซึ่งมีชื่ออยู่ใน Non-Annex 1 ก็ได้ ซึ่งการซื้อขายคาร์บอนนี้จะอยู่ในรูปแบบที่เรียกว่า กลไกการพัฒนาสอาด Clean Development Mechanism, (CDM)

สำหรับโครงการที่คิดเครดิตได้นั้น จะต้องเป็นโครงการที่ดำเนินการตั้งแต่ปี พ.ศ. 2543 (2000) ถึงปี 2555 (2012) ตามมาตรา 3 ของพิธีสารฯ เท่านั้น 

นอกจากนี้ การใช้ประโยชน์ที่ดิน การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินและป่าไม้ (Land-use, Land-use Change and Forest, LULUCF) ตามข้อกำหนดของพิธีสารเกียวโต ซึ่งสามารถนำมาคิดเครดิตได้ทั้งสองแบบ ได้แก่ การปลูกป่าใหม่แทนที่ถูกทำลายไปก่อนปี 2533 (1990) เรียกว่า Reforestation การปลูกป่าในพื้นที่ที่ไม่เคยมีป่ามาก่อนช่วง 50 ปี เรียกว่า Afforestation)

ลักษณะของโครงการปลูกป่า CDM นั้นจะมีข้อกำหนดว่า การดูดซับก๊าซ CO₂ ได้ไม่เกิน 8,000 ตัน CO₂ ต่อปี ขนาดของพื้นที่ป่าแต่ละโครงการสามารถปลูกเป็นแปลงๆ และนำปริมาณการดูดซับ CO₂ มารวมกันได้ แต่ต้องไม่เกิน 8,000 ตัน CO₂ ต่อปี 

แต่ละแปลงที่เป็นพื้นที่ปลูกป่าจะต้องมีระยะห่างกันไม่เกิน 1 กิโลเมตร การพิจารณาโครงการ CDM ดำเนินการโดยผู้ที่ได้รับมอบอำนาจเป็นตัวแทนของประเทศ (Designated National Authority, DNA) โดยที่โครงการ CDM จะต้องมีลักษณะที่เป็นการพัฒนาที่ยั่งยืน

มีระยะเวลาการคิดเครดิตหรือสิ้นสุดพันธกรณีสมัยแรก 2551-2555

สำหรับหลักเกณฑ์ในการพิจารณาโครงการ CDM นั้น จะต้องมีลักษณะดังต่อไปนี้

• จะต้องเป็นโครงการที่เกิดขึ้นโดยความสมัครใจของเจ้าของโครงการและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง โดยมิได้มีกฎหมายบังคับให้ดำเนินกิจการนั้น ๆ แต่อย่างใด
• เป็นโครงการที่มีส่วนส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืนและเป็นประโยชน์ต่อชุมชนท้องถิ่น ( กำหนดหลักการโดยพิธีสารเกียวโต )
• เป็นโครงการที่สอดคล้องกับการพัฒนาประเทศ
• เป็นโครงการที่จะต้องมีการจัดทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้นหรือ Initial Environmental Examination (IEE)
• การปฏิบัติตามข้อกฎหมาย ทั้งทางด้านกฎหมายสิ่งแวดล้อมและระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจ
• ประชาชนมีส่วนร่วมกับโครงการปลูกป่า โดยพิจารณาจากชุมชนที่มีรายได้น้อยเป็นหลัก

การปลูกป่าเพื่อคิดเครดิตคาร์บอนเป็นสิ่งที่น่าส่งเสริมอย่างยิ่ง คนปลูกได้ประโยชน์สูงสุด แถมได้โบนัสเป็นเครดิตคาร์บอน ประชาชนได้อากาศที่บริสุทธิ์ มีสิ่งแวดล้อมที่ดี สัตว์ แมลงมีแหล่งอาหารและที่อยู่อาศัย สรุปแล้วการปลูกป่าจึงเป็น win-win approaches ที่ให้ประโยชน์สูงสุดกันทั่วหน้า

Last updated: 2011-04-29 13:04:03